Nhật Bản là đất nước nằm ở đông bắc châu Á, là quần đảo khá cô lập với lục địa, lại nằm trên phần bất ổn của vỏ trái đất, dẫn tới thiên tai thường xuyên như động đất, núi lửa, sóng thần…Thiên nhiên vừa hài hòa, vừa khắc nghiệt tạo nên những đối cực nhau trong văn hóa Nhật Bản. Thiên nhiên rèn luyện người Nhật kiên cường, vượt ngưỡng chịu đựng của con người, bên cạnh đó, người Nhật có nguồn gốc dân cư gốc du mục trọng động mạnh mẽ, lại chịu ảnh hưởng sâu sắc văn hóa Trung Hoa nên rất dương tính. Tuy vậy, văn hóa Nhật đã được cân bằng lại nhờ văn hóa bản địa (nông nghiệp lúa nước trọng tĩnh, tín ngưỡng vạn vật hữu linh phát triển thành đạo Shinto, mong ước hòa nhập với thiên nhiên…). Tóm lại, văn hóa Nhật Bản thuộc loại hình văn hóa chuyển tiếp, vừa có tư duy tổng hợp, vừa có tư duy phân tích; vừa lí trí, vừa sống tâm linh…Về tâm linh ở Nhật, nét đặc trưng nhất là sự kết hợp đan xen giữa Thiền Tông (Zen), Nho giáo, Thần Đạo tạo nên tinh thần người Nhật.
Nhật Bản hiện là một trong những cường quốc kinh tế của thế giới nhưng vẫn mang một nền văn hóa tinh hoa, đậm đà bản sắc, vẫn mang dáng dấp của một phương Đông huyền bí. Văn hóa Nhật là văn hóa “động trong tĩnh” như một con quay chuyển động tại chỗ tạo nên nét riêng “bất Á phi Âu”.
Nhật Bản được coi là một trong những đất nước có lễ hội nhiều nhất thế giới. Người dân ở đây, tuy sống trong nhịp điệu của thời hiện đại Tây hóa nhưng vẫn hướng về bầu không khí truyền thống của những phong tục, hội hè của dân tộc và tâm linh vẫn đóng vai trò quan trọng trong mỗi cuộc đời người Nhật.
